نکاتی درباره برطرف سوءتغذیه در بیماران مبتلا به سل
به گزارش کلوب فارسی، سل یک بیماری عفونی واگیردار است که در اثر باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می گردد. سل می تواند تقریبا تمام اعضای بدن را مبتلا سازد، اما شایع ترین شکل بیماری سل ریوی است و راه انتقال عفونت تقریبا همواره از راه تنفس است. در صورتی که بیماری سل پارانشیم ریه را درگیر نموده باشد به آن سل ریوی اطلاق شده و ابتلای سایر اعضای بدن به غیر از ریه ها، سل خارج ریوی اطلاق می گردد.
علایم عمده این بیماری عبارتند از سرفه مداوم، تب، کاهش وزن، کم اشتهایی، عرق شبانه، خستگی وضعف بدن، تنگی نفس و درد قفسه سینه.
سوءتغذیه و سل
سوءتغذیه نوعی اختلال تغذیه ای است که به علت مصرف ناکافی یا بیش از اندازه یک یا چند ماده غذایی بروز می نماید. سوءتغذیه اصطلاحی است برای توصیف طیف وسیعی از تظاهرات بالینی از خفیف تا شدید که به علت عدم تعادل انرژی و پروتئین دریافتی در تامین احتیاج های تغذیه ای بدن ایجاد می گردد. بیماری سل اشتها را کاهش و مصرف انرژی را افزایش می دهد و باعث لاغری می گردد و افراد کم وزن هم در معرض ابتلا به سل فعال قرار دارند. شرایط تغذیه ای ضعیف می تواند پیشرفت بیماری را از عفونت سل به بیماری سل فعال تسریع کند. بعلاوه از دست دادن پروتئین در بیماران مبتلا به سل می تواند باعث سوء جذب مواد مغذی گردد.
عوامل متعددی در سل باعث لاغری می شوند؛ علائمی مانند اشتهای ضعیف، افزایش مصرف انرژی در پی عفونت، تغییر متابولیسم پروتئین، کمبود مواد ریز مغذی (رتینول، ویتامین C و E، روی، آهن و سلنیوم)، کم خونی و ...
مدیریت تغذیه بیماران مبتلا به سل
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، بیشتر بیماران مبتلا به سل در زمان تشخیص بیماری، به طور قابل توجهی کم وزن هستند. کاهش وزن در بیماران مبتلا به سل در بسیاری از مطالعات ثابت شده و حتی توده چربی بدن در این بیماران تا 45 درصد کاهش یافته است. هدف از مدیریت تغذیه ای در بیماران مبتلا به سل، بازیابی وزن و رسیدن به وزن قابل قبول و بازگرداندن توده عضلانی تحلیل رفته است.
مدیریت سوءتغذیه در بزرگسالان مبتلا به سل
- اگر بیمار با مسائل دیگری نظیر خونریزی همراه باشد، باید با مصرف تخم مرغ، جگر و سایر منابع غنی از آهن، آهن دریافتی در برنامه غذایی را افزایش دهد.
- سل اثر معکوس روی متابولیسم ویتامین A دارد؛ به طوری که تبدیل بتاکاروتن به ویتامین A در کبد به اندازه کافی انجام نمی گردد؛ بنابراین استفاده از منابع غنی از این ویتامین شامل جگر، تخم مرغ، کره و ... لازم است.
- باتوجه به کمبود ویتامین C در این بیماری، استفاده از منابع غنی از این ویتامین مانند مرکبات، فلفل دلمه و گوجه فرنگی اهمیت دارد.
- با توجه به استفاده از آنتی بیوتیک ها و از جمله ایزواحتیاجید ها در مبتلایان به سل، باید اطمینان حاصل گردد که رژیم غذایی حاوی مقادیر کافی ویتامین های گروه B به خصوص B 6 است.
- حداقل یک سوم پروتئین مصرفی روزانه از منابع حیوانی باشد. بعلاوه از حبوبات به عنوان یکی از منابع خوب حاوی اسید آمینه لیزین و تکمیل کننده اسید های آمینه غلات به شکل غذا های ترکیبی (عدس پلو، ماش پلو، انواع آش و...) حتما استفاده گردد.
- از منابع غذایی حاوی ویتامین D جهت تقویت سیستم ایمنی مانند ماهی های چرب، لبنیات و زرده تخم مرغ در برنامه روزانه استفاده گردد.
- منابع غذایی حاوی سلنیوم مانند تخم مرغ، انواع مغز ها (گردو، بادام، فندق، پسته)، انواع گوشت (قرمز، ماهی، مرغ) باعث کاهش استرس اکسیداتیو، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن می گردد.
منبع: فرارو