سیل و خشکسالی، دو روی سکه تغییرات اقلیمی - کلوب فارسی

محسن موسوی خوانساری در مصاحبه با ایسنا با اشاره به ارتباط خشکسالی و بروز سیل های متعدد در سال های اخیر اعلام نمود: در سال های اخیر حجم و تعداد سیل ها در ایران افزایش یافته که این موضوع ناشی از پدیده تغییر اقلیم است. تغییرات اقلیمی اثرات گوناگونی داشته است. تغییر اقلیم باعث تغییر رفتار بارش می گردد یعنی بارش های میانه تبدیل به بارش هایی با مدت کم یا بارش هایی با مدت زیاد می شوند. این اتفاق سبب می گردد تا بارش از حالت تعادل خارج گردد.

سیل مسائل زیست محیطی بر اثر فعالیت های انسانی و تغییرات اقلیمی

وی با اشاره به سابقه خشکسالی طی سال های اخیر در ایران گفت: با نگاهی به شرایط بارش در سال های گذشته می بینیم که در سال 97 کشور درگیر خشکسالی بود، در سال 98 سیل مهیبی را تجربه کردیم و در سال های 99 و 1400 نیز خشکسالی گریبانگیر ما بوده است. شرایط بارش در سال 1401 تا به امروز مطلوب نبوده و مقدار بارش نسبت به میانه آن در سال قبل 25 درصد کاهش یافته است. با نگاهی به این الگو می توان انتظار داشت تا در سال های آینده بارش های شدیدی داشته باشیم که منجر به سیل خواهند شد.

موسوی با اشاره به تاثیر فعالیت های انسانی بر تشدید چالش هایی نظیر سیل و خشکسالی اضافه نمود: فعالیت های انسانی نیز در سال های اخیر سبب شده اند تا بسیاری از جنگل ها و مراتع ازبین بروند و به اصطلاح زمین لخت گردد. این عامل در کنار تغییر اقلیم که در کل دنیا به دلیل افزایش دمای دنیای رخ داده، سبب شده تا مقدار خشکسالی و حجم و تعداد سیلاب ها به ویژه در ایران و خاورمیانه بیشتر گردد.

وی اضافه نمود: جمعیت دنیا در حال افزایش و منابع موجود محدود است بعلاوه توسعه ناپایدار هم در ایران و هم در کشور های دیگر در حال رخ دادن است. مقابله با این چالش ها اول از همه به خود انسان ها و دولت ها بستگی دارد. سرانه آب کشور ها در حال کاهش است و ما باید کوشش کنیم تا خود را با این چالش وفق دهیم. ضروری است ما رفتار خود را با رفتار سیل هماهنگ کنیم و تابع آن باشیم. سیل نمی تواند تابع ما باشد.

برای غرق نشدن در سیل مسائل آب چه کنیم؟

این کارشناس آب درباره تجربه های موجود برای مقابله با این معضل گفت: حریم، بستر و حواشی رودخانه ها باید از گزند انسان مصون بمانند بعلاوه در صورت وقوع سیل باید مدیریت آن به درستی اتفاق بیفتد. سیلی که سال 98 در خوزستان رخ داد، نمونه خوبی برای کسب تجربه است. در کارون ما توانستیم با داشتن سد های متعدد، این سیل را مدیریت کنیم و از حجم آب آن که در دریاچه سد ها ذخیره شد برای مصارف سال های 99 و 1400 بهره ببریم. متاسفانه این اتفاق در رودخانه کرخه اتفاق نیفتاد و مدیریت نامناسب این پدیده باعث ایجاد خسارت شد.

موسوی ضمن اشاره به اقدامات مورد احتیاج برای کنترل و مدیریت آب شهری در شرایط خشکسالی گفت: ما باید از سیل درس بگیریم و از آب سیل برای مصارف سال های بعدی خود استفاده کنیم. در کنار این راهکار، ضروری است مصارف آب در سطح شهر ها نیز مدیریت شوند. تهران هم اکنون دچار خشکسالی و از نظر آبی به شدت در مضیقه است، اما آبیاری ها در سطح شهر کاهش نداشته اند. شهرداری تهران می توانست با منتقل کردن آبیاری روزانه به شیفت شب مصرف 350 میلیونی آب را به نصف کاهش دهد، اما نه تنها این اقدام صورت نمی گیرد بلکه این آبیاری بی رویه تبدیل به یک الگو برای دیگر شهر ها و شهروندان شده است.