زنگ آغاز سالمندی در کشور؛ بیش از 40 درصد سالمندان کشور افسرده هستند - کلوب فارسی

خبرنگاران-یکتا فراهانی: سالمندی یکی از مراحل رشد است که به علت تغییرات وسیع در حوزه های زیست شناختی، روان شناختی وجامعه شناختی منجر به تغییراتی در کارکرد ونقش افراد سالمند در جامعه می گردد و البته سرنوشتی است که تمامی افراد بشر از هرگروه، نژاد وفرهنگی، آن را تجربه خواهند کرد.

برخورد صحیح با این دوره از زندگی واستفاده درست ازاین دوران، نقش بسزایی در سلامت روان سالمندان و دیگر گروه های سنی خواهد داشت. به عبارت دیگر، تأمین بهداشت روانی سالمندان تأثیر مهمی بر بهداشت همه افراد جامعه خواهد گذاشت.

سالمندان در صورت سپری کردن دوران سالمندی به صورت مطلوب و کارآمد می توانند تاثیرات مفید و موثری در توسعه پایدار، افزایش سطح سلامت روانی جامعه، کاهش آسیب های اجتماعی و احساس رضایتمندی افراد جوان جامعه داشته باشند.

آمارهای رسمی نشان می دهند در ایران، 9 میلیون و 300 هزار سالمند داریم که هر روز هم بر تعداد آن ها افزوده می گردد. به طوری که پیش بینی شده تا 30 سال آینده، یک سوم جمعیت ایران را افراد سالمند تشکیل خواهند داد. این در حالی است که ما هیچ برنامه ای برای بهبود کیفیت زندگی سالمندان نداریم.

دکتر وحید راشدی، متخصص سالمند شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی عنوان

زنگ آغاز سالمندی در کشور

دکتر وحید راشدی، متخصص سالمند شناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در خصوص جمعیت سالمند در جوامع مختلف کشور می گوید: در کشور ما بر اساس آمار سال 85 بیش از 7 درصد جمعیت را سالمندان تشکیل می دهند. در صورتی که آمارگیری سال 90 نشان داد که این مقدار به بیش از 8 درصد افزایش یافته است.

در واقع با عبور از مقدار 8 درصد سالمندی؛ عملاً زنگ آغاز سالمندی جمعیت در ایران به صدا در آمده است. یعنی مطالعات نشان می دهد کشوری که نرخ سالمندی آن از 8 درصد عبور کند؛ وارد فرآیند سالمندی می گردد.

محاسبه نرخ سالمندی در جامعه

به گفته دکتر راشدی، محاسبه مقدار سالمندی در جامعه به این صورت است که اگر کسری را در نظر بگیریم می توانیم صورت بالای آن را به افراد بالای 60 سال اختصاص دهیم و مخرج آن هم کل افراد کشور در نظر گرفته گردد. به این ترتیب در سال 90 افراد بالای 60 سال در ایران نسبت به کل جمعیت بیش از 8 درصد محاسبهع شده اند.

افزایش امید به زندگی

توجه داشته باشیم در کشوری که به سمت سالمندی می رود دو اتفاق مهم می افتد؛ نخست آنکه امید به زندگی در آن افزایش پیدا می نماید. بعلاوه سیستم بهداشت و درمان خوب عمل نموده و باعث شده است آدم ها سالم تر باشند و در نتیجه بیشتر زنده بمانند.

بنابراین این دو عامل در همه کشورها باعث افزایش نرخ سالمندی می گردد؛ افزایش امید به زندگی به همراه کاهش مرگ ومیر و کاهش مقدار تولد و زادو ولد.

تعریف سالمندی

طبق سازمان بهداشت جهانی؛ سالمندی، سنین بالای 60 سال را در بر می گیرد. البته سالمندی تعاریف زیادی دارد و سن بالای 60 سال فقط یک تاریخ تقویمی است و می توانیم آن را در ابعاد دیگری هم ببینیم.

تقسیم بندی دیگری، سالمندی را به سالمندی فیزیولوژی، روانی و اجتماعی تقسیم می نماید. در واقع نمی توان به طور معین برای دوران سالمندی سن خاصی را در نظر گرفت.

به گفته دکتر رشیدی، آمارگیری از سالمندان کشور نشان می دهد 9. 3 دهم جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می دهند. به این ترتیب هر پنج سال، جمعیت کشورمان حدوداً یک درصد سالمندتر می شوند. به گونه ای که 10-12 سال دیگر، جمعیت سالمند چندین برابر خواهد شد. بنابراین اگر برای سالمندی برنامه ریزی مناسب نداشته باشیم با مسائل و بحران های زیادی روبرو خواهیم شد.

لزوم داشتن برنامه ریزی برای جمعیت سالمند

توجه داشته باشیم این سالمند شدن یک کشور نیست که مسائلی با خود به همراه خواهد آورد؛ بلکه نداشتن برنامه ریزی منسجم است که می تواند برای کا جامعه مشکل ساز گردد. همان گونه که سالمندترین کشورهای جهان، کشورهای پیشرفته ای مانند ژاپن، آلمان و کشورهای حوزه اسکاندیناوی یعنی سوئد، نروژ، فنلاند و دانمارک هستند و مسئله ای نیز در این خصوص ندارند.

در واقع باداشتن برنامه ریزی می توان مانع از زوال، ضعف و انزوای سالمندان در حوزه جسمی و روانی آن ها شد و تا حد امکان آن را به تأخیر انداخت.

خدمات دهی به سالمندان معطوف به بیماری نیست

این متخصص سالمند شناسی می گوید تربیت نیروی انسانی متخصص در این حوزه می تواند مؤثر واقع گردد. در واقع این افراد باید در موضوع سرویس دهی های مختلف و برخورد صحیح و مؤثر با سالمندان فعالیت داشته باشند.

نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشت این است که ارائه خدمات به سالمندان صرفاً در جهت موضوع بیماری و بحث سلامت جسمی آن ها نیست. بلکه در موضوع سلامت باید به ابعاد مختلف توجه نشان داد و همه آن ها را با همدیگر در نظر گرفت.

طبق نظر سازمان جهانی بهداشت، سلامت شامل حوزه های وسیعی از جمله حوزه های زیستی، روانی و اجتماعی را در برمی گیرد. یعنی وقتی بخواهیم در خصوص سلامت فرد سالمند صحبت کنیم باید جنبه های مختلف آن را نظر بگیریم و تربیت نیروی متخصص برای مراقبت از سالمندان صرفاً در حوزه پزشکی نیست.

توجه به نقش اجتماعی سالمندان و دوری آن ها از انزوا و گوشه نشینی

شایع ترین مشکل سالمندان کناره گرفتن آ نها از کار و دوری از اجتماعی است که قبلاً حضور فعالی در آن داشتند. به همین دلیل هم ممکن است با مسائلی مانند اضطراب و افسردگی روبرو شوند؛ به گونه ای که حدود 40 درصد از افراد در دروان سالمندی خود مسائلی مانند اضطراب و افسردگی را تجربه می نمایند.

بنابراین اگر بخواهیم خدماتی را در حوزه سالمندان در نظر بگیریم باید مسائل مربوط به روان آن ها را نیز در نظر بگیریم. اگر سن سالمندی را بالای 60 سال در نظر بگیریم؛ همه افراد در این سنین احتیاج به دریافت خدمات خاص این زمان ندارند و همه آن ها گوشه نشین نیستند و در جامعه نیز حضور فعالی دارند.

بنابراین با شناسایی سالمندانی که احتیاج به دریافت خدمات خاصی دارند باید خدمات و احتیاجهای متفاوت آن ها را در دهه های مختلف سنشان به آن ها ارائه کرد.

در نظر گرفتن تفریح های مختلف و مورد علاقه سالمندان و بعلاوه انجام کارهایی که مانع از انزوای آن ها می گردد همه و همه باعث می گردد دوران سالمندی همراه با یاس و ناامیدی نباشد.

تمرکز بر حق و حقوق سالمندان

به گفته دکتر راشدی، اخیراً پیش نویس لایحه جامع حمایت از سالمندان آماده شده که تمرکز آن بر حق و حقوق سالمندان است. یعنی مسائل حقوقی آن ها را مورد توجه قرار داده و به طور ویژه نیز یک بند را به موضوع زنان سالمند اختصاص داده است. چون با توجه به اینکه آن ها با مسائل بیشتری از جمله تنهایی و ازدواج مجدد روبرو هستند لزوم توجه به چنین مواردی می تواند به آن ها یاری کند تا راحت تر بتوانند از پس مسائل خود بر آیند.