درختان را به حرف بیاورید - کلوب فارسی

خبرنگاران-هنگامه اصلانی: چوب هایی که در فکر آدم ها اجسامی خام و تک رنگ هستند و همه ظرافتشان در خمی است که طبیعت به آنها داده. اما همین چوب ها وقتی شانس می آورند و یک تکه شان می شود یکی از صدها جزء سازنده یک تابلوی معرق، جان می گیرند و تفاوت هایشان با هم را به نمایش می گذارند. چوب هایی که وقتی پای معرق وسط باشد، معلوم می شود که هر کدام چه رنگی دارند و هر کدام از چه جور بافتی تشکیل شده اند و نرمی و لطافت کدامشان بیشتر است. همین است که می گویند هنر معرق، هنر حرف زدن درختان است. شما این هنر را می توانید در منطقه خودمان به راحتی یاد بگیرد. ما سراغ علی کاوه نژاد، هنرمند معرق کار منطقه رفتیم تا او اطلاعات کاملی درباره این رشته هنری در اختیار ما قرار دهد.

قصه های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

چطور معرق می سازند؟

کار معرق از یک طرح آغاز می شود. طرحی که اجزایش را به دقت از هم می برند و بعد تکه های بریده شده را روی چوب های مختلف می چسبانند و با اره مویی چوب ها را به شکل طرح ها می برند. بعد هم تکه های بریده شده را کنار هم و روی بدنه اصلی کار می چسبانند و در نهایت کار را رنگ می نمایند. این مراحل به ظاهر ساده همه کاری است که یک معرق کار انجام می دهد. کاری که انجام دادن حرفه ای اش با انجام دادن آماتورش در شناخت چوب ها و ظرافت برش ها معلوم می شود.

معرق چه ابزاری می خواهد؟

شاید یکی از مهم ترین دلایل استقبال هنرجوها از یاد گرفتن هنر معرق این باشد که برای یاد گرفتن این هنر به ابزار خاصی نیاز نیست. معرق کارگاه و میز معرق کاری و یک عالمه ابزار جور واجور نمی خواهد. همه ابزار یک معرق کار خلاصه می شود در یک اره مویی، یک میخ کش و یک چکش. در کنار اینها یکسری چوب های مختلف که بنابر طرح های انتخاب شده برای آموزش، قیمت و نوعشان فرق می نماید. در کل کسی که بخواهد معرق را یاد بگیرد، برای یک دوره فشرده یادگیری کامل این هنر به 300 هزار تومان ابزار نیاز دارد.

چقدر طول می کشد یاد بگیریم؟

یکی دیگر از مزیت های هنر معرق هم این است که هنرجوها خیلی زود آن را یاد می گیرند و زودتر از آن می توانند یک تابلو یا کار دیگر را به نام خودشان ثبت نمایند. آموزش معرق روی یک تابلو که طرحش تقریباً ساده است، آغاز می شود و طبیعی است که بعد از تمام شدن آموزش، هنرجو یک تابلوی معرق در دست هایش دارد که به شدت مایه مباهات است. در کل برای در دست گرفتن این مایه مباهات هم بسته به زمانی که هنرجو صرف می نماید، بین 2 تا 5 ماه زمان نیاز است. زمانی که غیر از اره کردن و چسباندن چوب ها صرف شناخت چوب ها، رنگ، جنس و خواصشان در کار می شود.

کجا معرق کار شویم؟

تعداد زیاد هنرجوهای معرق چوب باعث شده تعداد کلاس های برگزار شده برای این هنر از دیگر هنرهای دستی بیشتر باشد. تقریباً در هر فصلی از سال می شود در فرهنگسرای خاتم و چند خانه فرهنگ منطقه دوره های آموزشی معرق را پیدا کرد. در حال حاضر برای آموزش این هنر باید همین فرهنگسرای منطقه و سرای محله خلیج فارس، سرای محله ولی عصر(عج) شمالی و مجموعه فنی و حرفه ای پروین اعتصامی بروید. غیر از این معرق از آن هنرهایی است که امکان یاد گرفتنش به تنهایی هم وجود دارد. اصول کار را می شود از سی دی های آموزش معرق یاد گرفت و نوع و رنگ و جنس چوب ها را هم می شود از اینترنت فهمید. بعد از آن می ماند خرید چوب و وسایل و آزمون و خطا برای یاد گرفتن این هنر. چوب و وسایل را هم که می توانید از همین بازار یافت آباد منطقه که پر از نجاری است تهیه کنید. البته دست آخر به یک استاد معرق کار نیاز است که عیب و ایرادهای کار را بگیرد و ریزه کاری ها را به هنرجو یاد بدهد. این استاد را هم در همین نجاری های بی شمار منطقه به راحتی پیدا می کنید.

چطور عایدی کسب کنیم؟

بر خلاف خیلی از هنرهای دستی دیگر، معرق این روزها بازار خوبی دارد. اما در کنار این بازار خوب تعداد زیادی هنرمند هم هستند که هر روز هم به تعدادشان اضافه می شود. به خاطر همین معرق کارها برای پیدا کردن بازار کارهایشان باید باهوش باشند. خوبی این هنر این است که به راحتی می توانید در بازار صنایع چوبی منطقه خودمان مشغول به کار شوید. نکته دیگری هم که باید به آن توجه کرد، این است که معرق فقط تابلوی مینیاتور نیست. قرار دادن تکه های چوب کنار هم برای ساختن هر وسیله ای می شود معرق. بنابراین می شود از این هنر برای ساخت انواع وسایل چوبی استفاده کرد. فقط یک فکر خلاق می خواهد و یکسری طرح ابداعی و البته چوب در رنگ های مختلف.

هنر آکادمیک

کار یک عاشق معرق با گذراندن دوره های آموزشی و گرفتن استاد خصوصی و اینها تمام نمی شود. حسن دیگر این هنر این است که در چند رشته مختلف دانشگاهی می شود به آن رسید. رشته هایی مثل صنایع دستی، هنرهای چوبی و هنرهای اسلامی که در همه شان می شود معرق را به صورت آکادمیک شناخت.

روکش گران

بیشترین هزینه ای که معرق روی دست هنرجوها می گذارد هزینه پلی استر نهایی کار است. البته بهتر است بدانید که استاد کارها این هزینه را نمی پردازند و معمولاً هنرجوهای آماتور مجبور می شوند کارشان را برای روکش کردن بفرستند بیرون. مسئله ای که بعد از یاد گرفتن حرفه ای معرق حل می شود و هزینه اش هم پس انداز.

علی کاوه نژاد تقریباً یک دهه است که در منطقه ما معرق کاری می نماید

معرق ایرانی و یک جهان تنوع

آشنایی علی کاوه نژاد با هنر معرق بر می شود به سال های دور. سال هایی که او به صورت اتفاقی با نمایشگاه نگاره های چوبی در همین منطقه خودمان آشنا شد و در این نمایشگاه انواع مختلف کارهای چوبی و استادهای برجسته هنر چوب را دید و از آن به بعد عاشق این هنر شد. هنری که می گوید هنرمندانش در ایران یک سر و گردن از همتاهایشان در جاهای دیگر جهان بالاترند.

من آثار هنری خیلی از معرق کارهای بنام جهان را در سفرهایی که تا به حال داشته ام دیده ام. هنرمندانی از استرالیا و کانادا و کشورهای دیگر که صاحب سبک های جالبی هستند. اما در مقایسه کارهای این هنرمندان با هنرمندهای ایرانی به سادگی متوجه می شوید که معرق های ایرانی از زیبایی، لطافت و جذابیت بالاتری برخوردارند. یکی از دلایل این رجحان بر می شود به تنوع چوب در کشور ما. اینجا می شود همه رنگ و همه مدل چوب را با بافت های مختلف انتخاب کرد و از آن در یک تابلو استفاده کرد. غیر از آن می شود از یک جنس چوب، مثل چوب گردو که یک بافت دارد، استفاده کرد و با تونالیته مختلف آن یک تابلو پر از رنگ ساخت. غیر از آن علاقه هنرجوهای ایرانی به این هنر ظریف در کنار این تنوع باعث شده است هنر معرق ایرانی از نمونه های دیگر معرق در تمام جهان یک سر و گردن و شاید بیشتر، بالا باشد. او بعلاوه به پتانسیل بالای منطقه ما برای پرداختن به این هنر اشاره می نماید و می گوید: خوشبختانه زمینه پرداختن به این هنر در منطقه ما بسیار فراهم است. هم به واسطه وجود نجاری های متعدد، ابزار و چوب به راحتی در دسترس است و هم بازار کار برای هنرمندان وجود دارد. جوانان منطقه کافی است آستین ها را بالا بزنند و برای یادگیری این هنر ایرانی پیش قدم شوند.

----

*منتشر شده در خبرنگاران محله منطقه 18 در تاریخ 1393/05/19